کلمه آهار به تفسیر
فرش ماشینی کاشان نمونه ای از زیباترین و با کیفیت ترین فرش های دنیا به شمار می رود که در کارخانجات فرش کاشان تولید و عرضه می شود. که شناسایی آن و اطلاعات مربوط به آن کار چندان راحتی نیست . در این مبحث سعی بر این شده است تا با واژه آهار و معنا و مفهوم آن بیشتر آشنا شویم . با ما همراه شوید . خود لفظ آهار را می توان از دو جنبه به تعریف آن پرداخت . ۱- آهار از نظر لغت ، ۲- آهار از نظر صنعتی .
آهار از نظر لغت : آهار ، نشاسته ، کتیرا و صمغ و یا لعاب خاصی است که در لباس ، کاغذ و … استفاده می شود تا آن جنس سخت و محکم شود و یا به عبارتی صیقل یابد .
آهار از نظر صنعتی : ترکیب نشاسته با انواع چسب های گیاهی را آهار صنعتی می گویند که برای استحکام و مقاومت بالا در صنایع گوناگون چون صنایع نساجی ، تکمیل پارچه ، فرش ماشینی و همچنین در صنایع کاغذ سازی استفاده می شود .
مرحله آهار زنی در فرش ماشینی
از تفاوت های اصلی فرش ماشینی با فرش دستباف باید به نحوه اتصال نخ های خاب به زمینه فرش اشاره کرد . به عبارتی تفاوت اصلی این دو دسته فرش به شکل گره ها (ریشه های نخ خاب) بر میگردد . در فرش دستباف ، نخ خاب به صورت گره هایی ترکی یا فارسی به دور نخ چله پیچیده می شوند . این طرز قرار گیری نخ های خاب در زمینه فرش سبب می شود تا نخ هاب خاب به راحتی از فرش خارج نشوند .
در فرش ماشینی بر خلاف فرش دستباف ، نخ خاب به دور چله پیچیده نمی شود . بلکه به صورت یک نیم دایره از دور نخ چله عبور می کند . از این رو نخ های خاب را گره هایی U شکل می گویند که در سطح فرش (ساختمان فرش) قرار دارند.
به دلیل کوچک بودن سطح تماس نخ خاب با نخ پود ، استحکام ریشه ها (گره ها) در فرش ماشینی کم می شود . از این رو برای بالا بردن این استحکام از همان ابتدای تولید فرش ماشینی ، نوعی چسب به پشت فرش بافته شده می زدند که به آن عملیات “آهار زنی” گفته می شد . این عملیات به عنوان راه حلی برای بالا بردن مقاومت نخ خاب در فرش ماشینی مرسوم شد .
نقش آهار در فرش های جدید ماشینی
در ساختار فرش های ماشینی جدید بخصوص فرش های با تراکم بالا (فرش ۷۰۰ شانه کاشان با تراکم ۲۵۵۰ به بالا ) طریقه بافت فرش نسبت به قدیم تغییر کرده است و با استفاده از تکنیک “نخ خاب درگیر ” به صورت گره هایی “W” شکل بافت انجام می شود. از این رو با توجه به تراکم و فشردگی بالای این نخ ها در ساختار فرش و حلقه حلقه شدن این نخ ها به دور نخ های پود ، استحکام فرش بیشتر شده و نقش آهار زنی برای بالا بردن مقاومت فرش ماشینی تا حد زیادی کمرنگ شده است.
مزایای آهار زنی در فرش ماشینی
نقش آهار در فرش ماشینی، تنها استحکام بخشیدن به فرش نیست .بلکه می توان برای آن مزایای زیادی را نام برد که در اینجا به صورت مختصر به بیان تعدادی از آن ها میپردازیم.
آهار لایه نازکی است که به پشت فرش چسبانده می شود. بنابراین می تواند علاوه بر بالا بردن مقاومت و دوام فرش به عنوان ترمز فرش ماشینی برای کف های سرامیکی و سطوح صیقلی مورد استفاده قرار گیرد و از سُر خوردن مکرر فرش روی سطح جلوگیری کند .
علاوه بر این ، وجود آهار در پشت فرش باعث می شود تا سایش فرش روی کف کاهش پیدا کند . استفاده از آهار در فرش های با شانه و تراکم پایین که نسبت به دیگر فرش ها، شل بوده و به راحتی خم و چروک می شوند باعث سفت تر شدن فرش می شود .