عناصر تشکیل دهنده لایه زمینه
فرش ماشینی کاشان بافته در کارخانه فرش کاشان در ساختار لایه زمینه خود از دو جزء اصلی با نام های نخ های تار (چله) و نخ های پود و یک جزء فرعی با نام نخ مرده تشکیل شده است . در ادامه به معرفی این اجزا به طور مختصر می پردازیم.
نخ تار (چله) در بافت فرش ماشینی
از اجزای اصلی و مهم در تشکیل ساختار زمینه فرش کاشان می توان به “نخ های تار” اشاره کرد . ویژگی و مشخصات نخ های تار و طریقه قرار گیری این نخ ها همگی به استحکام و مقاومت فرش ماشینی ، میزان جمع شدگی فرش در زمان آهار ، مقدار آب رفتگی فرش در زمان شستشوی خانگی یا صنعتی فرش تاثیر می گذارد . تمامی این ویژگی های ذکر شده به عواملی چون جنس نخ تار (چله) ، استحکام و ازدیاد طول تا حد پارگی ، تاب نخ ، نمره نخ ، تراکم نخ های تار در فرش و نوع بافت زمینه فرش بستگی دارد .
نخ پود در بافت فرش
از دیگر اجزای اصلی و مهم در لایه زمینه فرش کاشان می توان به “نخ پود” اشاره کرد . این نخ ها بر خلاف نخ های تار و خاب که در راستای طولی فرش قرار گرفته اند ، در راستای عرض ماشینی بافندگی قرار می گیرند . از وظایف مهم نخ های پود می توان به کنار هم نگه داشتن نخ های تار در فاصله هایی مشخص و ثابت اشاره کرد که باعث استحکام بخشیدن به بافت زمینه و در کل باعث دوام و مقاومت بالای فرش در جهت عرضی فرش می شود .
عملیات “پودگذاری” در واقع عبور نخ های پود به صورت کاملا صاف و موازی در داخل دهنه بافت و موازی با نخ های چله است که با بسته شدن دهنه بافت ، نخ های پود در لابه لای نخ های تار قرار می گیرند و لایه زمینه فرش با این روش ایجاد می شود . ویژگی ها و خصوصیات هر فرش در جهت عرض آن به عوامل و مواردی چون جنس الیاف ، استحکام ، نمره و تاب نخ های پود بستگی دارد . تعداد پود در یک سانتی متر از عرض فرش به خصوصیات عرضی فرش تاثیر می گذارد.
جمع شدگی فرش ماشینی در حین تولید
از مشکلات موجود در زمان تولید فرش ماشینی باید به “جمع شدگی عرض فرش” بعد از عملیات آهار اشاره کرد . اگر میزان جمع شدگی فرش بین ۱ تا۵ درصد باشد عددی قابل قبول است . این مقدار از جمع شدگی در فرش ماشینی از مواردی است که به ویژگی های نخ پود بستگی دارد . از عوامل تاثیرگذار بر میزان جمع شدگی عرض فرش در زمان آهار باید به مواردی چون جنس نخ های پود ، نمره آن ها ، میزان تاب نخ ها ، تثبیت یا عدم تثبیت نخ ، بازگشت پذیری آن ها ، کشیدگی نخ ، تراکم عرضی (تاری) و نوع طرح بافت زمینه فرش اشاره کرد .
نخ خاب مرده در فرش ماشینی
نخ های تار و پود دو جزء مهم و اصلی در بافت زمینه فرش شناخته می شود. علاوه بر این ها نخ خاب مرده به عنوان یک جزء فرعی در ساختار فرش معرفی می شود . نخ های رنگی که خاب فرش را تشکیل می دهند ، بعد از بافت در یک قسمت از فرش ، تا قسمت بافته شده در نقطه ای دیگر کاربردی ندارند و به عبارتی به صورت رزرو شده و شناور باقی می مانند .
از این رو برای اینکه این نخ ها در این حالت شنار و رها باقی نمانند ، آن ها را در لابه لای نخ های چله و پود درگیر می کنند که از آن به عنوان “خاب مرده فرش” یاد می شود . اگر این نخ ها یا به اصطلاح خاب مرده در فرش ماشینی ، در لا به لای نخ های چله قرار نگیرند به صورت آزادانه در پشت فرش رها می شوند که موجب نازیبایی فرش ماشینی می شوند .